Hội thẩm nhân dân là ai? Hội thẩm nhân dân có quyền gì, trách nhiệm gì? Điều kiện, quy trình bầu Hội thẩm nhân dân, miễn nhiệm/bãi nhiệm Hội thẩm nhân dân.
Nội dung chính:
Hội thẩm nhân dân đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tư pháp Việt Nam, góp phần đảm bảo tính khách quan, công bằng và minh bạch trong các vụ án. Vậy Hội thẩm nhân dân là ai, họ có nhiệm vụ gì theo quy định pháp luật? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn rõ ràng về Hội thẩm nhân dân dựa trên quy định pháp luật Việt Nam.
I. Hội thẩm nhân dân là gì?
Hội thẩm nhân dân là những người đại diện cho nhân dân tham gia vào quá trình xét xử tại các phiên tòa. Họ không phải là thẩm phán chuyên nghiệp nhưng đóng vai trò trong việc ra phán quyết cho các vụ án dân sự, hình sự và hành chính cùng với thẩm phán.
Hội thẩm nhân dân thường là những công dân ưu tú, có uy tín trong cộng đồng, được chọn và giao nhiệm vụ xét xử công bằng, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.
>> Tham khảo thêm:Phân biệt giám đốc thẩm và tái thẩm.
II. Tiêu chuẩn để trở thành Hội thẩm nhân dân
Theo quy định tại Điều 85 Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2014, một cá nhân cần đáp ứng các điều kiện sau để trở thành Hội thẩm nhân dân:
- Là công dân Việt Nam: Trung thành với tổ quốc và Hiến pháp Việt Nam, có phẩm chất đạo đức tốt, uy tín trong cộng đồng dân cư, tinh thần dũng cảm và kiên quyết bảo vệ công lý, liêm khiết và trung thực;
- Có kiến thức pháp luật: Hội thẩm nhân dân cần có hiểu biết cơ bản về pháp luật để thực hiện nhiệm vụ xét xử;
- Có hiểu biết xã hội: Nắm vững kiến thức xã hội giúp Hội thẩm nhân dân đưa ra các phán quyết công bằng và sát với thực tiễn;
- Có sức khỏe: Phải có sức khỏe tốt để hoàn thành nhiệm vụ được giao.
III. Trách nhiệm của Hội thẩm nhân dân
Căn cứ Điều 89 Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2014, Hội thẩm nhân dân có các trách nhiệm quan trọng như sau:
1. Trung thành với tổ quốc:
Hội thẩm phải gương mẫu chấp hành Hiến pháp và pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, chế độ xã hội chủ nghĩa và lợi ích Nhà nước, đồng thời bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
2. Tham gia xét xử theo phân công của Chánh án Tòa án: Hội thẩm nhân dân phải tham gia xét xử theo phân công, không được từ chối trừ khi có lý do chính đáng hoặc theo luật tố tụng quy định.
3. Độc lập, vô tư và khách quan: Khi xét xử, Hội thẩm nhân dân cần đảm bảo tính công bằng, không để các yếu tố cá nhân hoặc bên ngoài ảnh hưởng đến quyết định.
4. Tôn trọng và chịu sự giám sát của nhân dân: Là đại diện cho nhân dân, Hội thẩm phải lắng nghe ý kiến và chịu sự giám sát của công chúng.
5. Giữ bí mật nhà nước và bí mật công tác: Hội thẩm phải bảo mật các thông tin liên quan đến vụ án và không được tiết lộ thông tin không công khai.
6. Tích cực học tập nâng cao kiến thức pháp luật và nghiệp vụ xét xử: Hội thẩm phải thường xuyên nâng cao trình độ để hoàn thành tốt nhiệm vụ.
7. Chấp hành nội quy, quy chế của Tòa án: Hội thẩm phải tuân thủ các quy định của Tòa án.
8. Chịu trách nhiệm trước pháp luật:
Hội thẩm nhân dân phải chịu mọi trách nhiệm về hành vi và quyết định của mình:
- Nếu Hội thẩm nhân dân có hành vi vi phạm, họ sẽ chịu trách nhiệm kỷ luật hoặc hình sự tùy theo mức độ vi phạm;
- Nếu trong quá trình thực hiện nhiệm vụ gây thiệt hại, Tòa án phải bồi thường và Hội thẩm có trách nhiệm hoàn lại phần thiệt hại theo quy định pháp luật.
IV. Quy trình bầu Hội thẩm nhân dân, miễn nhiệm/bãi nhiệm Hội thẩm nhân dân
Căn cứ Điều 86 Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2014, thủ tục để bầu, cử, miễn nhiệm và bãi nhiệm Hội thẩm nhân dân được quy định như sau:
➧ Đề xuất và giới thiệu:
- Tòa án nhân dân cấp tỉnh và cấp huyện sẽ đề xuất số lượng và cơ cấu Hội thẩm phù hợp;
- Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sẽ lựa chọn và giới thiệu những người đủ tiêu chuẩn để Hội đồng nhân dân có thẩm quyền tiến hành bầu Hội thẩm nhân dân.
➧ Quyết định miễn nhiệm hoặc bãi nhiệm: Chánh án Tòa án nhân dân sau khi thống nhất với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp, có thể đề nghị Hội đồng nhân dân miễn nhiệm/bãi nhiệm Hội thẩm nhân dân.
V. Các câu hỏi liên quan đến quy định về Hội thẩm nhân dân
1. Hội thẩm nhân dân gồm những ai?
Hội thẩm nhân dân là những người đại diện cho nhân dân tham gia vào quá trình xét xử tại các phiên tòa. Họ không phải là thẩm phán chuyên nghiệp nhưng đóng vai trò cùng với thẩm phán trong việc ra phán quyết cho các vụ án dân sự, hình sự và hành chính.
Hội thẩm nhân dân thường là những công dân ưu tú, có uy tín trong cộng đồng, được chọn và giao nhiệm vụ xét xử công bằng, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.
>> Xem chi tiết: Hội thẩm nhân dân là gì.
2. Tiêu chuẩn để trở thành Hội thẩm nhân dân?
Một cá nhân cần đáp ứng các điều kiện sau để trở thành Hội thẩm nhân dân:
- Là công dân Việt Nam: Trung thành với tổ quốc và Hiến pháp Việt Nam, có phẩm chất đạo đức tốt, uy tín trong cộng đồng dân cư, tinh thần dũng cảm và kiên quyết bảo vệ công lý, liêm khiết và trung thực;
- Có kiến thức pháp luật;
- Có hiểu biết xã hội;
- Có sức khỏe đảm bảo.
>> Xem chi tiết: Tiêu chuẩn để trở thành Hội thẩm nhân dân.
3. Hội thẩm nhân dân do ai bầu ra? Quy trình bầu, cử, miễn nhiệm, bãi nhiệm như thế nào?
Căn cứ Điều 86 Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2014, thủ tục để bầu, cử, miễn nhiệm và bãi nhiệm Hội thẩm nhân dân được quy định như sau:
- Đề xuất và giới thiệu: Tòa án nhân dân cấp tỉnh và cấp huyện sẽ đề xuất số lượng và cơ cấu Hội thẩm phù hợp. Sau đó, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sẽ lựa chọn và giới thiệu những người đủ tiêu chuẩn để Hội đồng nhân dân có thẩm quyền tiến hành bầu Hội thẩm nhân dân;
- Quyết định miễn nhiệm hoặc bãi nhiệm: Chánh án Tòa án nhân dân sau khi thống nhất với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp, có thể đề nghị Hội đồng nhân dân miễn nhiệm/bãi nhiệm Hội thẩm nhân dân.
>> Xem chi tiết:Quy trình bầu Hội thẩm nhân dân, miễn nhiệm/bãi nhiệm Hội thẩm nhân dân.
Luật sư Diễn Trần – Phòng Pháp lý dichvuketoan.online
